Του Γρηγόρη Γ. Καλύβα
Το υπερεθνικό κεφάλαιο και η πλανητική πολιτική του παράμετρος
(βλέπε «δόγμα του σοκ»-ο καπιταλισμός της καταστροφής NAOMI KLEIN),
έχουν κυριολεκτικά διαμορφώσει το πλαίσιο όπου μέσω του οδοστρωτήρα
της σαλαμοποίησης κάθε «εθνικής οντότητας», κάθε συνεκτικού πολιτικού,
πολιτισμικού και πνευματικού ιστού, κάθε συλλογικής ιστορικής
μνήμης και συνείδησης, κάθε θρησκευτικού δόγματος, στοιχεία
που συναποτελούν τον ιστορικό μυϊκό σκελετό και πνευματικό νευρικό
σύστημα των λαών, θα πέσουν σύνορα, πολιτισμοί κοινωνίες για να δομηθεί
ο νέος πολίτης (ο πολίτης της τεχνοκρατίας, του ευδαιμονισμού, του
καταναλωτισμού) του κόσμου.
Όμως, παρά τα σχέδια και τις στρατηγικές που έχουν εκπονηθεί από
τους μηχανισμούς της παγκοσμιοποίησης για την αλλοίωση της εθνικής
και πολιτισμικής ταυτότητας, η διαδικασία συναντά εμπόδια παντού.
Κυρίως για την Ελλάδα, δύο είναι τα βασικά εμπόδια στο πέρασμα
του οδοστρωτήρα της παγκοσμιοποίησης: η ισχυρή εθνική συνείδηση
που σφυρηλατείται με την Ορθοδοξία και η ζώσα παράδοση.
Για το δεύτερο μάλλον φαίνεται
να καταφέρνουν να παρουσιάσουν την επιμονή στα στοιχεία εκείνα που
συνθέτουν την πολιτισμική μας ταυτότητα (γλώσσα, Θρησκεία, παράδοση)
ως συντηρητισμό και αναχρονισμό και απεναντίας πρόοδο ότι απομακρύνει
από αυτά .
Το διαδίκτυο, ο ευτελισμός των θέσμιων του πολιτικού συστήματος,
των αξιών του Ελληνικού πολιτισμού, το νόημα ζωής, που πια κυριαρχείται
από την τεχνοκρατία και τον ευδαιμονισμό, δυστυχώς βοηθούν τους μηχανισμούς
των παγκοσμιοτών να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους για τον κόσμο.
Έτσι από το δίπολο Ορθοδοξία - παράδοση μένει, ακόμα τουλάχιστον,
ακλόνητος μόνο ο πρώτος πόλος καθώς τα μοναστήρια και κυρίως τα δύο
μοναστικά κέντρα (Άγιον Όρος – Μετέωρα), συνεχίζουν όχι μόνο να
μην υποτάσσονται, αλλά ουσιαστικά να έχουν μετατραπεί σε πνευματικούς
φάρους που καθοδηγούν την καθημαγμένη ελληνική κοινωνία στο να διατηρήσει
ζωντανές και αναλλοίωτες τις αξίες του ελληνικού πολιτισμού και
την πολιτιστική και πολιτισμική του ταυτοπροσωπία.
Παρά τις δυσκολίες των παγκοσμιοτών να καθυποτάξουν την δύναμη
της Ορθοδοξίας, επιμένουν δουλεύοντας μεθοδικά και ύπουλα για
την εκ των έσω άλωσή της μέσω του δήθεν «εκσυγχρονισμού» της ή μέσα από
τη θεσμοποιημένη εκκοσμίκευσή της.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία δέχεται σήμερα ένα συνδυασμό επιθέσεων:
Εσωτερική υπονόμευση, εξωτερικά κτυπήματα από το νεοταξικό
κράτος και τις ποικίλες ελίτ της παγκοσμιοποίησης.
Μέσα σε αυτήν την πολύπλευρή και σύνθετη σύγχυση που βιώνουν
λαοί, έθνοι και πολιτισμοί, μαζί μ΄ αυτούς και η Ελλάδα βέβαια , κάποιοι
εγχώριοι διανοητές(;) αντί να καθοδηγήσουν τον λαό μας ώστε να
τον προφυλάξουν από τον σπαστήρα της παγκοσμιοποίησης, προβάλουν την
γνωστή ρήση του Σωκράτη («Δεν είμαι Αθηναίος, ούτε Έλληνας πολίτης,
αλλά πολίτης του κόσμου»), ώστε
να εδραιώσουν την άποψή τους ότι πια σε έναν πλανήτη που γίνεται ένα
χωρίο δεν μπορεί να είσαι εθνικός πολίτης αλλά πολίτης του κόσμου.
Ω, ποία πλάνη αν όχι ηθελημένη ένταξη
στο σύστημα των παγκοσμιοτών!!!
Οι «πνευματικοί» αυτοί ταγοί ξεχνούν όλα
τα άλλα και μένουν στην γνωστή μνημειώδη φράση του Μέγιστου των αρχαίων
Ελλήνων φιλοσόφων Σωκράτη.
«…Μητρός τε και πατρὸς και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερόν
εστιν η Πατρὶς και σεμνότερον και αγιώτερον και εν μείζονι μοίρα και
παρα θεοίς και παρ᾿ ανθρώποις τοις νουν έχουσι..», είπε ο Σωκράτης
δίνοντας την απάντηση στους σημερινούς ξεπουλημένους στο σύστημα της
παγκοσμιοποίησης ψευτοδιανοητές .
Αλλά ας εμβαθύνουμε περισσότερο στην έννοια «πολίτης του Κόσμου»:
Υπάρχει η εντύπωση ότι η έννοια του «πολίτη του κόσμου» είναι παράγωγη
της σύγχρονης εποχής και αποτέλεσμα ποικίλων οικονομικών κατά βάση
διεργασιών που οδήγησαν στην έκρηξη του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης.
Και πράγματι προ πολλών αιώνων ο φιλόσοφος Σωκράτης επισημαίνει ότι
«δεν είναι Αθηναίος ούτε Έλληνας πολίτης, αλλά πολίτης του κόσμου»
(«Περί Φυγής»).
Όμως ο Σωκράτης και οι άλλοι αρχαίου έλληνες φιλόσοφοι όταν
έλεγαν αυτά μιλούσαν για τον Ελληνικό πολιτισμό που για τον τότε κόσμο
αποτελούσε την πλέον τελειοποιημένη στοχαστική προσέγγιση για το
έλλογο ον, την κοινωνική οργάνωση, την πολιτική, την δημοκρατία,
τους θεσμούς. Σαφέστατα δεν προέβλεπαν την παγκοσμιοποίηση στην σημερινή
της έκφραση, ούτε στον εθνικό αποχρωματισμό πίστευαν.
Απεναντίας μάλιστα το αντίθετο διακήρυσσαν!!!
Συνεπώς, ας μην παρερμηνεύουμε τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους
κατά το δοκούν και κυρίως κατά πως συμφέρει όλους εκείνους που μετέχουν
στο σύστημα της παγκοσμιοποίησης .
Αλλά ας αφήσουμε την αρχαιοελληνική γραμματεία και ας έρθουμε
στην σημερινή κατάσταση που βιώνει ο κόσμος .
Αν η βιομηχανική επανάσταση με τη μεταβολή στα μέσα παραγωγής
συνέβαλε στη διαμόρφωση του εθνικού κράτους και της εθνικής ταυτότητας,
η τεχνολογική επανάσταση - υπό την έννοια αφενός των ταχύτατων
εξελίξεων των νέων τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών και
αφετέρου της διεθνοποίησης των πολυεθνικών εταιρειών με το μετασχηματισμό
των επενδυτικών πολιτικών, των διαδικασιών πώλησης, του σχεδιασμού
και της παραγωγής - οδήγησαν στην οικονομική παγκοσμιοποίηση
η οποία όμως αναπότρεπτα έχει, πέρα από οικονομικoκοινωνικά, κυρίως
πολιτισμικά χαρακτηριστικά καθώς οι λαοί , τα έθνη , οι πολιτισμοί
μπορούν να κινηθούν όπως το κεφάλαιο, υπερεθνικά , πάνω από εθνικές
, πολιτισμικές και πολιτιστικές αποχρώσεις .
Ο νέος κόσμος οικοδομείται πλέον από τις αρχές μιας κοινής αγοράς
που λειτουργεί με ορίζοντα τη μεγιστοποίηση του κέρδους που επιτυγχάνεται
με τη διευκόλυνση των δυνάμεων της αγοράς από τα κράτη. Αυτός ο προσδιορισμός
θέτει αυτομάτως την έννοια της παγκοσμιοποίησης σε αντιπαράθεση
με την έννοια του εθνικού κράτους, καθώς το εθνικό κράτος παύει να είναι
ο διαχειριστής της οικονομίας του και μετατρέπεται σε γρανάζι και
ουραγό των διαδικασιών της ετεροκαθοριζόμενης παγκόσμιας οικονομίας.
Έτσι ενώ η έννοια της παγκοσμιοποίησης αντιμετωπίστηκε
αρχικά ως αισιόδοξη προοπτική διαμόρφωσης μιας «ενιαίας πλανητικής
κοινωνίας» δίχως σύνορα, ανταγωνισμούς και πολεμικές αντιπαραθέσεις,
εντούτοις εγκυμονεί κινδύνους μεταξύ των οποίων και τον κίνδυνο της
εξασθένισης ή υπονόμευσης της εθνικής ταυτότητας των λαών, ως τρόπου
διατήρησης της αυτοδυναμίας τους και ως μοχλού μαζικής ενεργοποίησης
κάθε φορά που η ελευθερία τους κινδυνεύει.
Τούτων δοθέντων συνάγεται το συμπέρασμα ότι η παγκοσμιοποίηση
εξαναγκάζει στον προσδιορισμό πολλών αρχών και αξιών αναφορικά με
την ανθρώπινη ύπαρξη, την εθνική συνείδηση , την κοινωνική οργάνωση,
ώστε να έχει βάση ο φόβος που εκφράζεται ότι το εθνικό κράτος σταδιακά
μετατρέπεται σε δομικό υλικό της παγκοσμιοποίησης με μόνο προορισμό
του να την υπηρετεί τυφλά προς όφελος φυσικά του συσσωρευμένου σε λίγους
κεφαλαίου .
Στο πλαίσιο των εξελίξεων της διαδικασίας αυτής δημιουργούνται
δύο τάσεις ως προς την προσέγγιση και την ερμηνεία των συνεπειών της
παγκοσμιοποίησης όσον αφορά την έννοια του πολίτη και της εθνικής
ταυτότητας .
Η αισιόδοξη οπτική λέει ότι η παγκοσμιοποίηση του πολίτη
σημαίνει συνειδητοποίηση της παγκόσμιας ενότητας που με την έννοια
αυτή δεν έχει διαβρωτική επίδραση πάνω στις ιδιαιτερότητες του εθνικού
πολίτη αλλά απλώς διευρύνει τους ορίζοντές του.
Εμείς υποστηρίζουμε ωστόσο ότι αυτή η αντίληψη μάλλον συνδέεται
με τους επιχειρηματικούς, κοινωνικούς, γεωπολιτικούς και γεωστρατηγικούς
στόχους των παγκοσμιοτών.
Η απαισιόδοξη λέει ότι η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης
εξελίσσεται σε αιχμαλωσία της ελεύθερης συνείδησης του ατόμου, των
ατομικών και συλλογικών ελευθεριών, σε πλήρη εξάρτηση μέσα από τον
έλεγχο του συστήματος παραγωγής, εμπορίας και διατροφής (βλέπε
μεταλλαγμένα προϊόντα), σε εθνικό και πολιτιστικό και πολιτισμικό
αποχρωματισμό.
Για να κατανοήσει κανένας τον πυρήνα της στρατηγικής σύλληψης
και των μύχιων πόθων και στόχων της παγκοσμιοποίησης θα πρέπει να μελετήσει
το αποκαλυπτικότατο βιβλίο «ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ ΣΟΚ».
Θα πρέπει να επισημάνουμε εδώ τον κρίσιμο και καθοριστικό
ρόλο της τεχνολογίας και τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η διαχείριση
των μέσων μαζικής επικοινωνίας στην διαμόρφωση μαζικής κουλτούρας
(πολίτης του κόσμου) που εξαπλώνεται ταχύτατα παγκοσμίως, τείνοντας
να υποσκελίσει τις εθνικές κουλτούρες και κατά συνέπεια την εθνική
ταυτότητα ή στην δημιουργία «υβριδικής» κουλτούρας από την ανάμειξη
πολλών ετερόκλητων εθνικών στοιχείων, αλλοιώνοντας το καθαρόαιμο
προφίλ των εθνικών λαών.
Και ρωτάμε: αν είναι τόσο αθώα και καλά όλα, τότε ποιος ο λόγος
τόσης ρητορικής περί απειλούμενης από την παγκοσμιοποίηση εθνικής
ταυτότητας; Γιατί κάποιοι θεωρούν πως, αν το ρητό «η ισχύς εν τη ενώσει»,
αποτέλεσε την αποτύπωση της έννοιας του έθνους κράτους, το αντίρροπο
ρητό «Διέλυε και βασίλευε» είναι αυτό που αποτυπώνει και κυρίως
αποκαλύπτει τους μηχανισμούς της παγκοσμιοποίησης;
Η αλήθεια είναι πως μόνο αθώα και καλά δεν είναι όλα στο πλαίσιο
της παγκοσμιοποίησης. Κι’ αυτό γιατί το έντονο οικονομικό προφίλ
της παγκοσμιοποίησης και οι τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις, συντείνουν
προς το φαινόμενο του ατομικισμού και την «ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής
συμπεριφοράς» (βλέπε απόψεις Lechner ), δηλαδή στην αποσιώπηση των διεκδικήσεων,
στην εσωστρέφεια που επιβάλλει η αυτοσυντήρηση και στον ατομικισμό.
Δυστυχώς το σύστημα της παγκοσμιοποίησης, σε συνέργεια με
την τεχνολογία και την χαλάρωση των ηθικών αξιών και θεσμών, πείθει
το άτομο - πολίτη του κόσμου ότι εντός αυτής της διαδικασίας μπορεί
να διεκδικήσει περισσότερη προσωπική ελευθερία την οποία δεν
του παρέχει το έθνος-κράτος. Επίσης στις καταναλωτικές κοινωνίες ο
χρόνος, το συναίσθημα και η οικονομία αποκτούν διαφορετικά νοήματα,
καθώς οποιαδήποτε έκκληση για κοινωνική αλληλεγγύη, έρχεται αντιμέτωπη
με την «κουλτούρα του ατομικισμού».
Αν ο εθνικισμός οικοδομήθηκε ως ιδεολογία πάνω στο συναίσθημα,
και ότι το συναίσθημα ταύτισης με το έθνος αποτελεί για τον εθνικό
πολίτη στοιχείο της υπόστασής του, η συναισθηματική αδράνεια και
η παθητικότητα, προς τις οποίες τον ωθεί η παγκοσμιοποιημένη κοινωνία,
τον οδηγεί έμμεσα στην αποποίηση της εθνικής του ταυτότητας και ουσιαστικά
ο πολίτης του κόσμου βρίσκεται αιχμάλωτος ενός συστήματος αρχών, αξιών,
δράσεων χωρίς ιδία βούληση, συλλογικότητα, πολιτιστική ταυτότητα.
Συμβαίνει δηλαδή αυτό που αναφέρει η φράση του Αντώνη Σαμαράκη
«Ποτέ οι στέγες των σπιτιών δεν ήταν
τόσο κοντά και οι ψυχές των ανθρώπων τόσο μακριά» ή διαφορετικά
οι άνθρωποι δεν είναι μόνοι αλλά είναι μοναχικοί. Έτσι άντρες και γυναίκες
έρχονται αντιμέτωποι αφενός με την καθημερινότητα, αφετέρου με
τις κάθε λογής συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, αποποιούμενοι του
αγώνα διατήρησης της μοναδικότητας και της διαφορετικότητας, χάνοντας
συνεπώς το «πρόσωπό» τους μέσα στο αλλοτριωμένο πλήθος.
Αν, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των παγκοσμιοτών, η εθνική
ταυτότητα περιορίζει την ελευθερία του «προσώπου», η παγκόσμια
ταυτότητα που οικοδομεί η παγκοσμιοποίηση, απειλεί αυτή καθεαυτή
την ύπαρξη του «προσώπου». O βασικότερος λόγος, επομένως, διατήρησης
της εθνικής ταυτότητας είναι η ενδυνάμωση της έννοιας του προσώπου
του πολίτη μέσα από την ταύτιση με το έθνος και το αίσθημα συντροφικότητας
και ασφάλειας που βιώνει σε αυτό το ιδεολογικό και πολιτικό σχήμα.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο: καθώς η παρέμβαση και η μέριμνα των
κρατών για την πρόνοιας, το κοινωνικό κράτος, έχει ατονήσει, ενισχύεται,
και μάλιστα δυναμικά, το κράτος ελέγχου για να αρχίσει έτσι μια αντιπαλότητα
του πολίτη με το κράτος που στη συνείδησή του συνδέεται με την έννοια
του έθνους. Αυτή η αντιπαλότητα είναι που ωθεί τις εξελίξεις προς
τη χαλάρωση της εθνικής του ταυτότητας, γι΄αυτό και την υποδαυλίζει
συστηματικά και απροκάλυπτα το παγκόσμιο σύστημα.
Καθώς η παγκοσμιοποίηση έχει ως κοινό παρονομαστή τη φυγή
από το εθνικό κράτος, δεδομένου ότι τα εθνικά κράτη πλέον κυβερνούν
εικονικά και καθώς εξασθενεί το αίσθημα ασφάλειας του πολίτη προς
το έθνος-κράτος, η εθνική ταυτότητα οδεύει προς εξαφάνιση.
Εν κατακλείδι, οι αλλαγές που σχετίζονται με την παγκόσμια ενοποίηση,
θα δομήσουν μακροπρόθεσμα έναν πλανήτη - χωριό με συνέπειες καταστροφικές
για το έλλογο ον και την πολιπολιτισμικότητα.
Οι συνέπειες που ενδόμυχα ο κόσμος συναισθάνεται ότι τον απειλούν
είναι αυτές που οδηγούν αναπότρεπτα στις παλιές αξίες και πίστεις,
θρησκευτικές και εθνικές, αλλά και στην ανάγκη ενίσχυσης της εθνικής
ταυτότητας, προκειμένου οι λαοί να κρατηθούν από κάπου στη λαίλαπα
των διεθνών μετασχηματισμών, επιδιώκοντας την επιστροφή στην κατάσταση
της αθωότητας, γεγονός που τον ξαναδένει με το θρησκευτικό ιδεώδες
αλλά και με θεσμούς που χαλάρωσαν, όπως η οικογένεια και το έθνος.
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι όντως υπάρχει θέμα αν όχι εξαφάνισης
σίγουρα επαναπροσδιορισμού της έννοιας και του ρόλου του εθνικού
κράτους και ο πολίτης βρίσκεται στο μεταίχμιο μιας εποχής κατά την οποία
καλείται να εναρμονίσει την αναπόφευκτη νέα κοσμική ταυτότητά του
με την εθνική του ταυτότητα και να εντοπίσει τη χρυσή τομή ανάμεσα
στις πάγιες αξίες και τη νεωτερικότητα, προκειμένου να διατηρήσει
άθικτη την αυτονομία του και τη δυνατότητα του αυτοπροσδιορισμού
του.
Μέσα σ’ αυτά η Ελλάδα βιώνει τους κραδασμούς της μετάβασης από
την εθνική στην παγκόσμια κοινωνία. Ως χώρα με ισχυρή άλλοτε εθνική
συνείδηση που ως έθνος ταλανίστηκε υπερβολικά και επιβίωσε χάρη
στα χαρακτηριστικά που συνέθεταν την εθνική ταυτότητα των πολιτών
της, βιώνει σήμερα εξαιρετική απογοήτευση από την έλλειψη εμπιστοσύνης
στις κυβερνήσεις της, από την αποδόμηση του κράτους πρόνοιας, από τη
χαλάρωση του θρησκευτικού αισθήματος, από την κατάπτωση των αξιών,
από την διάλυση του κοινωνικού ιστού.
Για πολλούς η οικονομική κρίση που σηματοδοτεί την προηγηθείσα
πνευματική και ιδεολογική κρίση και τη διάβρωση που υπέστη η Ελλάδα
εδώ και αρκετές δεκαετίες, είναι ένας καίριος άξονας επαναπροσδιορισμού
των αξιών και επιστροφής στις ιδεολογικές ρίζες του Έλληνα.
Η ιστορία έχει αποδείξει ότι είναι ανέφικτη η μακροπρόθεσμη
πρόβλεψη για την εξέλιξη της ανθρώπινης δράσης και των κοινωνιών καθώς
ο ανθρώπινος παράγοντας είναι πάντα απρόβλεπτος. Όμως το σίγουρο
είναι ότι η οικονομική κρίση σηματοδοτεί έναν βίαιο κοινωνικό
μετασχηματισμό που οδηγήσει σε μια νέα εποχή, που ευχόμαστε να είναι
φωτεινή και αισιόδοξη και όχι μια νέα εκδοχή σκοταδισμού και ιδεολογικής
και κοινωνικής οπισθοδρόμησης.
Μέσα σ’ αυτήν την κατάσταση εκείνο που έχει να κάνει ο καθένας
μας είναι να αντισταθεί προτάσσοντας ως αξίες ζωής την διαχρονική
Ελληνική ταυτότητα όπως αυτή σμιλεύτηκε και αποτελεί σήμερα την
εθνική μας συνείδηση (ιστορία – παράδοση – Ορθοδοξία)!!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου